Jaarverslag 2016

Algemeen

Ruimte

Bij de ontwikkeling van de stad is de kwaliteit van de ruimte en de leefomgeving een belangrijk uitgangspunt. De historische binnenstad, de centrale ligging, de goede bereikbaarheid, de aantrekkelijke woon- en werkgebieden, het voorzieningenniveau en het gevarieerde ommeland vormen de kracht van Zwolle. Met verschillende partijen in de stad bouwen we daarop voort. Onze rol verschuift daarbij. We blijven werken aan stedelijke kaders op hoofdlijnen om zodoende richting te geven aan onze ambities. Het inspelen op de komst van de Omgevingswet en het opstellen van een integrale Omgevingsvisie is daarbij van groot belang. Het gaat steeds meer om de samenhang tussen de verschillende opgaven. Tegelijkertijd sluiten we onze ogen niet voor de actuele opgaven die op meerdere schaalniveaus spelen. We continueren de samenwerking met de verschillende partners in de stad en regio, bijvoorbeeld bij de aanpak van het klimaatvraagstuk, de problematiek van de leegstand en de toekomst van de Spoorzone en de Binnenstad. Bij alles bepalen we steeds welke rol ons het best past en hoe we omgaan met ons RO instrumentarium, zodat we helder kunnen zijn en uitnodigend en flexibel om de stad verder kwalitatief te ontwikkelen.

Erfgoed
Ons erfgoed draagt meetbaar bij aan de aantrekkelijkheid van Zwolle. Mede daarom hebben wij ons beleid, dat is gericht op onderzoek, op duurzame instandhouding en op het vertellen van het verhaal van ons erfgoed, in 2016 gecontinueerd. Monumenteigenaren in Zwolle hebben kunnen rekenen op professionele adviezen en begeleiding van hun plannen en op financiële ondersteuning voor de iets hogere dan reguliere onderhoudskosten aan hun monument als gevolg van detaillering en materiaalgebruik. Bijzondere aandacht is er voor de zorgvuldige restauratie van het kantoorgebouw van de N.V. ElectriciteitsFabriek IJsselcentrale (Zeven Alleetjes 1), naar ontwerp van A.J. van der Steur en M. Meijerink. Rekening houdend met de monumentale kwaliteiten is het gebouw weer geschikt gemaakt voor de GGD IJsselland.

Samen met onze partners in het Erfgoedplatform hebben we in 2016 vele avonden met Verhalen over Zwolle georganiseerd. Tijdens de avond met als thema onZichtbaar Zwolle was Waanders In de Broeren tot de laatste stoel gevuld. Ook de archeologische avond over textielloden trok een geïnteresseerd publiek. Open Monumentendag kende ook dit jaar weer veel bezoekers, waarvan de nodige van buiten Zwolle. Met de nieuwe opzet van de dag, waarbij we in samenwerking met Zwollenaren en instanties een divers en kleurrijk activiteitenprogramma neer zetten, willen we een bredere doelgroep bereiken.
Onder de Zwolse grond en achter de gevels van historische gebouwen gaat een vaak niet direct zichtbare geschiedenis schuil. In 2016 hebben we de app (on)zichtbaar Zwolle (www.wandelroutezwolle.nl) gepresenteerd. De app bestaat uit een wandelroute met korte en beeldende video’s op 15 locaties in de binnenstad. Het is een (landelijk) unieke historische ontdekkingsreis voor jong en oud. De app is ontwikkeld in een samenwerking tussen de gemeente Zwolle, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, bouwhistorische bureau’s en IQ media en is mogelijk door een subsidie van de Provincie Overijssel.

In 2016 zijn er verschillende archeologische onderzoeken uitgevoerd en rapporten opgesteld, waaronder een groot aantal vanuit het samenwerkingsverband met onze buurgemeenten (GR Archeologie, zie paragraaf: Verbonden Partijen). In 2016 hebben we in overleg met Brasserie-Wijnbar In Den Hoofdwacht de aangetroffen 15de-eeuwse fundamenten in de Hoofdwacht (Grote Markt) zichtbaar gemaakt in de vloer door middel van glazen platen en LED verlichting. Daarmee is weer een stukje erfgoed van Zwolle laagdrempelig zichtbaar en beleefbaar geworden. Het jaar 2016 begon direct al met een mooie opgraving aan de Spoelstraat, achter de Statenzaal. Hier werd onder andere een beerput aangetroffen met daarin een hoop vondstmateriaal en zelfs zegels van wijnflessen. Daarnaast gaf de opgraving veel informatie over dit deel van de stad. In februari kon worden gestart met het proefsleuvenonderzoek op het terrein van de Weezenlanden. Na het aantreffen van een grote Middeleeuwse korenberg werden hierbij ook sporen van de azijnmakerij van Heerkens en Schaepman en het oude Rooms-katholieke ziekenhuis opgegraven. In Hasselt konden de restanten van de Veerpoort aan de Kaai worden blootgelegd. Samen met de gemeente Zwartewaterland en de provincie Overijssel is nu een plan gemaakt om de fundamenten zichtbaar te maken.
Om te voldoen aan de nieuwe wettelijke eisen (Erfgoedwet) is de certificering gestart. Dit resulteerde in de opzet van een kwaliteitsmanagementsysteem dat is gemaakt in samenwerking met de gemeenten Deventer en Zutphen. De nodige archeologische onderzoeken zijn uitgewerkt en in rapportagevorm toegankelijk gemaakt. Een voorbeeld is het rapport van het onderzoek op het Kraanbolwerk.

De uitkomsten van inventarisaties naar de Zwolse bouwhistorie en cultuurhistorie hebben we in 2016 verder uitgewerkt. Daarmee komen we tot een afgewogen selectie van panden uit de bouwhistorische inventarisatie van de binnenstad, de inventarisaties van het ruimtelijk erfgoed van de wederopbouw (1940-1965) en de periode van het Interbellum (1915-1940). Daarmee kunnen wij beoordelen welke (top)monumenten aan de gemeentelijke monumentenlijst zullen worden toegevoegd. Na het aanwijzen van de Krekenbuurt als gemeentelijk monument (september 2016) onderzoeken we nu samen met diverse eigenaren en het OEG op welke wijze vooraf meer inzicht kan worden gegeven in wijzigingen met respect voor het bijzondere monument. Een deel daarvan kan zelfs mogelijk vergunningvrij worden uitgevoerd.

De cultuurhistorische waardenkaart is in 2016 verder gedigitaliseerd en uitgebreid, zodat we daar in 2017 een vervolg aan kunnen geven. Tenslotte zijn we gestart met het vormgeven van de bouwhistorische waarderingskaart.

Relevante kaderstellende nota's

  • Structuurplan 2020
  • Zwolse wateragenda
  • Visie Buitengebied
  • Ontwikkelingsprogramma en visie binnenstad
  • Groenbeleidsplan
  • Mobiliteitsvisie
  • Welstandsnota
  • Beleidsplan voor Monumentenzorg en Archeologie (2000)
  • Archeologiebeleid gemeente Zwolle (2008)
  • Erfgoedverordening (2010)
  • Subsidieverordening Stedelijke Vernieuwing
  • Regeling onderzoekskaders archeologie
  • Regeling excessieve opgravingskosten Zwolle